Znameniti parkovi

PIONIRSKI PARK

Jedan od najlepših parkova u gradu, smešten između Bulevara kralja Aleksandra i ulica Kralja Milana, Kneza Miloša i Dragoslava Jovanovića. Do 1944. bio je opasan visokim zidom i služio je kao bašta Starog dvora (sada Skupština grada Beograda). Uklanjanjem zida park je predat na javno korišćenje i dobio ime Pionirski park, po istoimenoj organizaciji najmlađih. U čast velikana jugoslovenske književnosti i nobelovca Ive Andrića, između Pionirskog parka i ulice Kralja Milana uređeno je šetalište koje nosi naziv Andrićev venac, i podignut njegov spomenik.

TAŠMAJDAN

Između ulica Takovske, Ilije Garašanina, Beogradske i Bulevara kralja Aleksandra nekada je bio veliki kamenolom. Zbog toga je i dobio ime Tašmajdan (na turskom taš - kamen, majdan - mesto gde se vadi kamen). Po jednom starom svedočenju "može se slobodno reći da su u Beogradu sva stara zdanja... ozidana ovim ovde vađenim kamenom". U katakombama nastalim posle vađenja kamenih blokova, dugo su bila skladišta municije i vojni magacini, a služile su i kao skloništa i zavojišta za ranjene vojnike. Za vreme opsade Beograda, u jesen 1806. godine, Karađorđe se ovde ulogorio i podigao šator. Posle Drugog srpskog ustanka knez Miloš Obrenović, podižući srpsku varoš u Savamali, naredio je oko 1826. da se staro srpsko groblje sa Varoš-kapije preseli na Tašmajdan. Na tašmajdanskom platou sazidana je 1835. stara crkva Sv. Marka (srušena prilikom bombardovanja Beograda, 6. aprila 1941. godine). Na Tašmajdanu je 30. novembra 1830. pročitan Sultanov hatišerif o unutrašnjoj nezavisnosti Srbije. Godine 1909. ovde je izgrađena prva Seizmološka stanica koja postoji i danas. Na Tašmajdanu i oko njega danas se nalaze crkva Sv. Marka (nova, građena 1931-1936), Ruska crkva (1924), Glavna pošta (1934), SRC "Tašmajdan", hoteli "Taš" i "Metropol Palace", kafana "Madera", Radio-televizija Srbije, dečiji zabavni park...

UNIVERZITETSKI PARK

Nalazi se u najužem centru, u starom gradskom jezgru. Stariji Beograđani znaju ga kao Pančićev park. Za vreme Turaka ovde je bilo njihovo groblje, koje je uklonjeno polovinom 19. veka. Potom je na jednom delu današnjeg parka napravljena najveća i najpoznatija pijaca (uklonjena tek 30-ih godina 20. veka). Prvi urbanista Beograda, Emilijan Josimović, smatrao je da ovom prostoru dolikuje nešto "estetičnije" od pijace, pa je posle 1869. godine, kada su počeli radovi na regulaciji, skratio za polovinu Veliku pijacu, a preostali deo pretvorio u park. Prve urbane konture park dobija krajem 19. veka, kada je u njemu otkriven spomenik Josifu Pančiću, a definitivno je uobličen 30-ih godina 20. veka prenošenjem spomenika Dositeju Obradoviću sa Kalemegdana i podizanjem sadašnje barokne ograde.

KARAĐORĐEV PARK

Prostire se između Bulevara oslobođenja i Nebojšine ulice. Na ovom mestu, za vreme napada na Beograd 1806. godine, bio je jedan od logora ustaničke vojske. Posle zauzimanja Beograda svi izginuli ustanici ovde su sahranjeni. Knez Aleksandar Karađorđević podigao je 1848. na tom vojničkom groblju spomenik s natpisom: "U slavu i čast srb-junacima za otečestvo hrabro izginuvšim 1806. godine podiže spomenik ovdi." To je ujedno i prvi javni spomenik podignut u Beogradu. Park se počeo formirati posle podizanja spomenika, a znatno je proširen 1903. i 1904. godine, kada je napravljen venjak koji i danas postoji na maloj uzvišici. Pred Drugi svetski rat u parku je napravljeno sklonište, u kojem su 6. aprila 1941. godine, za vreme nemačkog bombardovanja, našla smrt 192 nedužna Beograđanina. Kamena ploča na tom mestu podseća na tragičan događaj. U parku je podignuto još nekoliko spomenika.

GRADSKI PARK U ZEMUNU

Najstarija zelena oaza i šetalište Zemunaca. Podignut je 1880. kao Mali park, na mestu nekadašnjeg zemunskog kontumaca (iz 1730), da bi daljim ozelenjavanjem 1886. i 1888. postao Gradski park. Iz tog vremena sačuvane su stilske zgrade nekadašnje Velike realke (završena 1880. a proširena 1916). Najstariji očuvani spomenici su deo kontumackog zida i dve (restaurirane) kontumacke crkve: pravoslavna Svetog Arhangela Gavrila (iz 1786) i katoličkog Svetog Roka (iz 1836). Između dve crkve je stub posvećen A. Lamartinu. Podiglo ga je, 1933. godine, Društvo Jugoslavija-Francuska na stogodišnjicu boravka velikog pesnika u Kontumacu (karantinu). Na noviju istoriju podsećaju dva spomen-obeležja NOR-a, dela skulptora Vanje Radauša i Borisa Kaline. Uz kompleks parka je i Kulturno-sportski centar "Pinki - Zemun", podignut 1974.